Jeśli niedawno zacząłeś uczyć się tego pięknego języka, czy to dla przyjemności, czy też po to, by wzmocnić swój profil zawodowy, szybko zdasz sobie sprawę, że znajomość nazw dni tygodnia po włosku jest niezbędna do jasnej i skutecznej komunikacji.
Kiedy już je poznasz, będziesz mógł zaplanować colazione z włoskim przyjacielem lub spotkanie biznesowe z kolegami w pracy. Nie wspominając o tym, że podczas kolejnej podróży do Włoch będziesz mógł zorganizować swój pobyt w Airbnb, a nawet zrozumieć, w które dni tygodnia muzea są zamknięte!
W tym artykule nie tylko dowiesz się, jak nazwać dni tygodnia po włosku, ale także nauczysz się, jak je wymawiać i poprawnie używać w różnych okolicznościach.
Aby było jeszcze ciekawiej, wybraliśmy też kilka fajnych włoskich piosenek, które pomogą Ci zapamiętać i giorni della settimana (dni tygodnia), i nie mówimy tu o rymowankach z przedszkola, ale o znanych włoskich klasykach!
Czytaj dalej, jeśli chcesz ich posłuchać! Dzięki tabelkom, transkrypcji wymowy (zarówno w IPA, jak i dla osób mówiących po angielsku) oraz piosenkom już wkrótce będziesz mógł używać dni tygodnia po włosku jak rodowity Włoch!
Dodaliśmy też kilka ciekawostek na temat nazw dni tygodnia w języku włoskim i ich pochodzenia. Do dzieła!
Dni tygodnia w języku włoskim i ich wymowa
Na początek spójrzmy na tabelę z dniami tygodnia w języku polskim i włoskim.
W dwóch kolumnach po prawej stronie znajdziesz również ich wymowę IPA (dla osób uczących się języków obcych nauka Międzynarodowego Alfabetu Fonetycznego na pewno nie będzie stratą czasu) oraz wymowę dla osób mówiących po angielsku, która odtwarza poprawną włoską wymowę przy użyciu angielskich dźwięków.
Pamiętaj, że włoski jest językiem fonetycznym, więc wszystkie litery wymawiamy tak, jak są napisane. Oznacza to, że gdy poznasz kilka prostych podstawowych zasad, będziesz w stanie wymówić każde słowo, które zobaczysz (tak, nawet te, których nigdy wcześniej nie widziałeś ani nie słyszałeś!).
| Dni tygodnia po polsku | Dni tygodnia po włosku | Włoska wymowa IPA | Wymowa dla osób mówiących po angielsku |
| Poniedziałek | lunedì | [luneˈdi] | loo-neh-dee |
| Wtorek | martedì | [marteˈdi] | mahr-teh-dee |
| Środa | mercoledì | [merkoleˈdi] | mehr-koh-leh-dee |
| Czwartek | giovedì | [dʒoveˈdi] | joh-veh-dee |
| Piątek | venerdì | [venerˈdi] | veh-nehr-dee |
| Sobota | sabato | [ˈsabato] | sah-bah-toh |
| Niedziela | domenica | [doˈmenika] | doh-meh-nee-kah |
Jak widać w powyższej tabeli, dni od lunedì (poniedziałek) do venerdì (piątek) mają akcent na ostatnią literę [ -ì ]. Oznacza to, że to właśnie tam pada akcent.
Z drugiej strony, w sabato akcent pada na pierwszą sylabę [ sa- ], a w domenica na drugą [ -me- ]. (W kolumnie angielskiej wymowy akcentowane sylaby są zaznaczone kursywą).
PORADA: Upewnij się, że zawsze używasz akcentu grave [ ` ] na [ -ì], kiedy piszesz dni tygodnia: w języku włoskim [ í ] nie istnieje!
Najczęściej zadawane pytania dotyczące nauki dni tygodnia po włosku
I. Czy dni tygodnia w języku włoskim są rodzaju męskiego czy żeńskiego?
Dni od lunedì (poniedziałek) do sabato (sobota) są rodzaju męskiego, więc używa się do nich męskich przedimków i przymiotników. Uważaj jednak, bo domenica (niedziela) jest rodzaju żeńskiego i wymaga żeńskich przedimków i przymiotników!
- Il sabato è il mio giorno preferito.
Sobota to mój ulubiony dzień. - La domenica sembra sempre troppo corta.
Niedziela zawsze wydaje się zbyt krótka.
II. Czy dni tygodnia w języku włoskim pisze się wielką literą?
Nie, w przeciwieństwie do języka angielskiego, dni tygodnia w języku włoskim nie pisze się wielką literą (chyba że znajdują się na początku zdania).
III. Jak skraca się dni tygodnia po włosku?
Poniżej przedstawiamy, jak skracać dni tygodnia po włosku, używając jednej lub trzech liter.
| lunedì | lun. / l. |
| martedì | mar. / ma. |
| mercoledì | mer. / me. |
| giovedì | gio. / g. |
| venerdì | ven. / v. |
| sabato | sab. / s. |
| domenica | dom. / d. |
IV. Czy z dniami tygodnia używa się przedimków?
Ogólnie rzecz biorąc, nie musisz używać przedimków w odniesieniu do dni tygodnia, chyba że mówisz o powtarzającej się czynności. Przyjrzyj się różnicy między dwoma poniższymi przykładami:
- Lunedì vado in montagna.
W poniedziałek pójdę w góry. - Il lunedì vado in montagna.
W poniedziałki chodzę w góry.
W pierwszym przykładzie mówimy: "W TEN poniedziałek pójdę w góry". W drugim zdaniu natomiast rodzajnik il oznacza czynność powtarzalną, nawyk: "Zwykle w poniedziałki chodzę w góry".
Możesz również użyć przedimka, jeśli opisujesz dzień tygodnia:
- Il sabato è il mio giorno preferito.
Sobota to mój ulubiony dzień. - Odio il lunedì!
Nienawidzę poniedziałków!
Inne przydatne wyrażenia związane z czasem w języku włoskim
Poniżej znajdziesz inne wyrażenia, których będziesz potrzebował, aby rozmawiać o dniach tygodnia i czasie po włosku. Przydadzą Ci się one szczególnie, gdy będziesz umawiał się na spotkanie lub organizował podróż!
Il giorno - dzień
Che giorno della settimana è oggi?
Jaki mamy dziś dzień tygodnia?
La settimana - tydzień
Settimana scorsa sono andata a Milano, non c’ero mai stata.
W zeszłym tygodniu pojechałem do Mediolanu, nigdy tam wcześniej nie byłem.
Il fine settimana - weekend
Cosa fai questo fine settimana***?
Co robisz w ten weekend?
*** We Włoszech możesz również używać angielskiego słowa "weekend". (ale wymawiaj je z Twoim najlepszym włoskim akcentem!).
Cosa fai questo weekend?
Oggi - dziś
Oggi è sabato, ma io lavoro. Riposo solo la domenica.
Dziś jest sobota, ale ja pracuję. Odpoczywam tylko w niedzielę.
Domani - jutro
Domani andrà meglio, vedrai.
Jutro pójdzie lepiej, zobaczysz.
Dopodomani - pojutrze
Per te è meglio se facciamo la riunione domani o dopodomani?
Czy dla Ciebie lepiej będzie, jeśli spotkanie odbędzie się jutro czy pojutrze?
Ieri - wczoraj
Ieri non sono andata in ufficio perché c’era uno sciopero dei mezzi di trasporto.
Wczoraj nie poszłam do biura przez strajk pracowników transportu.
Ciekawostki o dniach tygodnia w języku włoskim
1. Czy zauważyłeś...
W języku angielskim siedem dni kończy się na '-day'... Podobna zasada obowiązuje w języku włoskim: dni od lunedì (poniedziałek) do venerdì (piątek) kończą się na -dì, co pochodzi od dì, starego synonimu giorno (dzień).
Obecnie dì nie jest już używane w mowie, ale wciąż można je znaleźć w poezji i tekstach literackich, a czasem w dokumentach w sekcji "dane".
2. Dni w języku włoskim są przyporządkowane planetom układu słonecznego
Lunedì jest dniem Księżyca (luna po włosku), martedì jest dniem Marsa (Marte), mercoledì jest dniem Merkurego (Mercurio), giovedì jest poświęcony Jowiszowi (Giove), a venerdì Wenus (Venere).
Sabato, które kiedyś po łacinie było dniem Saturna, we współczesnym języku włoskim wzięło swoją nazwę z tradycji szabatu, żydowskiego "dnia odpoczynku".
Aby zakończyć settimana (tydzień), nazwa domenica (niedziela) oznacza "dzień Pański", ponieważ pochodzi od łacińskiego dominus (pan).
Co zabawne, pierwotne "pogańskie" znaczenie zostało zachowane w angielskich słowach "Saturday" (pol. sobota) i "Sunday" (pol. niedziela), które oznaczały odpowiednio dzień Saturna i Słońca.
Piosenki, które pomogą Ci nauczyć się dni tygodnia po włosku
...Lunedì - Vasco Rossi - Fronte del Palco 1990
Jeśli nie znosisz poniedziałków, to ta piosenka jest dla Ciebie... W stylu włoskiego rocka lat 90-tych! Vasco Rossi jest prawdopodobnie najbardziej znanym włoskim piosenkarzem ostatnich 40 lat i wciąż jest aktywny na scenie, więc naprawdę nie możesz uczyć się włoskiego i nie posłuchać go!
Exchpoptrue - Discoteca
Jeśli wolisz tańczyć w rytmie disco, to jest to strzał w dziesiątkę. Wszyscy włoscy millenialsi mieli tę piosenkę w głowie przez wiele dni, kiedy byli nastolatkami. Wymienia ona wszystkie dni tygodnia... I najwyraźniej każdy dzień jest dobry, żeby pójść do... discoteca!
Bruno Lauzi "Giovedì speciale"
Bruno Lauzi jest piosenkarzem z Genui. Ta piosenka opowiada o jednym szczególnym czwartku... Brzmi romantycznie!
1) Una Domenica Italiana - Toto Cutugno
Oto kolejny klasyk z lat 80: "Una domenica Italiana" Toto Cutugno. Tekst mówi o typowej włoskiej niedzieli... Ciekawy i przyjemny utwór.
I giorni della settimana - canzoni per bambini
I oczywiście dodajmy jeszcze klasyczną piosenkę dla dzieci! Może brzmi to dziecinnie i nie jest to dokładnie to, czego słuchałbyś na Spotify w wolnym czasie... Ale pomaga zapamiętać dni tygodnia w języku włoskim, co jest najważniejsze.
Jak używać dni tygodnia w zdaniach
Nie ma sensu uczyć się słów bez znajomości ich kontekstu, więc powtórzmy wszystkie dni tygodnia po włosku i wyrażenia czasu, których się nauczyliśmy, za pomocą kilku przykładowych zdań.
Zwroty stosowane na co dzień
| Zwrot po włosku | Tłumaczenie |
| Vorrei prenotare un tavolo da 4 per venerdì sera, se è possibile. | Jeśli to możliwe, chciałbym zarezerwować stolik dla 4 osób na piątkowy wieczór. |
| Ho un appuntamento giovedì mattina, meglio spostare la visita medica a domani. | Mam spotkanie w czwartek rano, lepiej przenieść wizytę u lekarza na jutro. |
| Il sabato vado sempre a yoga alle 9 del mattino, però il pomeriggio sono libero. | Zawsze chodzę na jogę w sobotę rano, ale po południu mam wolne. |
| Mercoledì prossimo cosa fai? Vuoi venire al cinema? | Co będziesz robił w najbliższą środę? Chcesz iść do kina? |
| Devo andare a Napoli martedì, ho un colloquio di lavoro. Penso che rimarrò là fino al fine settimana | We wtorek muszę jechać do Neapolu na rozmowę kwalifikacyjną. Myślę, że zostanę tam do weekendu. |
| Quest’anno il primo maggio è di domenica, così perdiamo un giorno di ferie! | W tym roku pierwszy maja wypada w niedzielę, więc stracimy jeden dzień urlopu! |
Zabawne powiedzenia
| Zwrot po włosku | Tłumaczenie |
| In Italia si dice: “Chi ride di venerdì piange di domenica.” | We Włoszech mówimy: "Ten, kto śmieje się w piątek, płacze w niedzielę". |
| L’ottimista dice “domani è domenica”, il pessimista dice “dopodomani è lunedì”. | Optymista mówi: "jutro jest niedziela", pesymista: "pojutrze jest poniedziałek". |
| Ci sono due tipi di persone: quelli che odiano il lunedì e quelli che sono in ferie! | Są dwa rodzaje ludzi: ci, którzy nienawidzą poniedziałków i ci, którzy mają wolne! |
Ćwicz swój włoski i doskonal go każdego dnia!
Mamy nadzieję, że nasz przewodnik po tym, jak wymawiać i używać dni tygodnia po włosku, przyda się podczas Twoich przyszłych wirtualnych lub realnych przygód we Włoszech. Przy odrobinie praktyki będziesz wymawiał wszystkie dni tygodnia po włosku jak miejscowy! Możesz nawet uzupełnić swoją wiedzę o włoskich słowach dotyczących czasu, korzystając z naszego przewodnika po miesiącach roku po włosku.
I pamiętaj: "quello che fai oggi può migliorare tutti i tuoi domani" (to, co robisz dzisiaj, może sprawić, że wszystkie twoje jutra będą lepsze), ćwicz więc dalej swoje umiejętności językowe, bo mogą się one tylko polepszyć!
Na razie buona settimana e a presto! (Potrzebujesz pomocy z włoskimi powitaniami? Oto, gdzie ją znajdziesz!).
