Na biurku jest sterta dokumentów, a na Twojej liście rzeczy do zrobienia więcej zadań, niż jesteś w stanie wykonać – i wtedy dzwoni Twój szef i prosi o zrobienie pilnego zadania. W takiej sytuacji prawdopodobnie najchętniej powiedziałbyś „nie”, jednak przychodzi Ci to z trudnością. Samo mówienie „nie” ma swoje korzyści i w tym artykule dowiesz się, dlaczego tak jest i jak łatwiej być osobą asertywną.
Czym jest asertywność w pracy?
Asertywność w pracy to umiejętność wyznaczenia swoich granic, priorytetów, a także z drugiej strony szanowanie granic innych pracowników. Na ten termin nie składa się jedynie umiejętność odmowy czy argumentacji, dlaczego mówimy “nie”, ale również wyrażenie zgody, zwracanie się o pomoc do innych. To przede wszystkim słuchanie swoich potrzeb i głośne ich wyrażanie. Nie obawiaj się tego jak zostaniesz odebrany, jeżeli komunikacja zostaje zachowana w dobrym tonie, może przynieść Ci to wiele korzyści takich jak szacunek współpracowników czy wzrost pewności siebie.
Dlaczego asertywność w pracy jest ważna?
Zachowania asertywne w firmie są ważnym składnikiem jej prawidłowego działania. Szanowanie siebie oraz swojego czasu wpływa pozytywnie na cały zespół.
- Przyjazne warunki pracy. Jasna komunikacja i wyznaczanie priorytetów w firmie redukować może napięcie pojawiające się między pracownikami. Warto zadbać, by każdy członek zespołu czuł się komfortowo z proszeniem o pomoc, ale także z odmawianiem jej. W ten sposób unikniemy nieporozumień, czy nerwów związanych z przepracowaniem.
- Wyznaczanie swoich granic. Pracownicy powinni mieć możliwość oddzielania z łatwością swojego prywatnego życia, od pracy. Łączenie tych dwóch płaszczyzn, nigdy nie przynosi oczekiwanych efektów, ponieważ skutkuje brakiem pełnego zaangażowania w każdą z nich.
- Obniżenie poziomu stresu w miejscu pracy. Mówienie „nie” od czasu do czasu redukuje stres w miejscu pracy. Wszak również presja czasu, monotonia albo brak wyrazów uznania mogą być czynnikami wywołującymi stres.
- Pozytywny wpływ na komunikację. Przepływ informacji oraz swoboda w wyrażaniu swoich potrzeb i obaw ma istotny wpływ na atmosferę i skuteczną komunikację w miejscu pracy.
Jak być asertywnym w pracy? Przykłady.
Asertywność w pracy i jasne stawianie swoich granic nie jest równoznaczne z byciem niepomocnym, leniwym czy niekoleżeńskim. To przede wszystkim troska o siebie i balans między pracą, a życiem osobistym. Jak nauczyć się mówić “nie” w miejscu pracy?
1. Zaproponuj alternatywne rozwiązania
Być może będzie Ci łatwiej być osobą asertywną, kiedy jednocześnie zaproponujesz alternatywne rozwiązanie. Możesz powiedzieć na przykład: „Niestety nie uda mi się przygotować prezentacji na następny tydzień, to za mało czasu. Ale do połowy następnego tygodnia będę w stanie to dobrze zrobić”. Albo „Niestety mam za dużo do zrobienia w ramach całego zadania. Ale daj nam przemyśleć, czy możemy przejąć jego część”. Te asertywne zwroty na pewno zwiększą Twoją pewność siebie, sprawczość i sprawią, że będziesz inaczej postrzegany przez zespół.
2. Przekazuj jasne komunikaty
Z różnych powodów, czasem podczas asertywności w pracy pojawiają się wyrzuty sumienia. Niekiedy ludzie usprawiedliwiają się szczegółowo, kiedy odmówią komuś pomocy. Zamiast tłumaczyć się, ze swojej decyzji postaraj się powiedzieć„nie” w przyjazny, ale zdecydowany sposób. Nie urazisz swojego rozmówcy, a wręcz przeciwnie: kiedy wyznaczasz swoje granice, inne osoby będą je również z większym prawdopodobieństwem respektować.
3. Oddziel pracę od czasu wolnego
Bycie zawsze dostępnym także nie ułatwia asertywności w pracy. Na przykład, kiedy w pośpiechu w międzyczasie odpowiadasz na e-maila, nawet kiedy właściwie powinien być to już czas dla rodziny. Wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo: kiedy nie potrafisz oddzielić pracy od czasu wolnego, prawdopodobnie nie realizujesz się w pełni w żadnej z tych sfer.
Zamiast tego, pomocne może okazać się uzgodnienie ze współpracownikami i przełożonymi godzin, w których jesteś dostępny lub trzymanie się ściśle ustalonych godzin pracy. Konsekwentnie się ich trzymaj i nie odbieraj e-maili poza godzinami pracy.
4. Magiczne 3 „J”
Ten, kto nie jest asertywny w pracy, może być wykorzystywany przez współpracowników (nieumyślnie). Dobrą obroną przed tym jest prawidłowa komunikacja, na przykład z zastosowaniem zasady 3 „J”. Jeśli ryzykujesz byciem wykorzystywanym, mów o tym;
- jak czujesz się w wyniku prośby o wykonanie kolejnego zadania?
- jaki to ma wpływ na Twój nakład pracy,
- jakie masz życzenie na przyszłość.
5. Określaj (i pozwalaj określać) priorytety
Osobom, które mają problem z asertywnością w pracy przede wszystkim w relacjach ze swoim szefem, może pomóc to, aby wprost zapytać o zadanie priorytetowe, na przykład: „Chętnie przejmę to zadanie, ale mam jeszcze do załatwienia następujące rzeczy (podajesz). Które zadanie jest Twoim zdaniem najważniejsze?”. W ten sposób piłka jest po stronie przełożonego i to on musi podjąć decyzję. Mów wprost o tym, nad którymi projektami już pracujesz, a także o tym, że przez dodatkowe zadania musisz przesuwać terminy oddania.
6. Ćwicz, ćwicz, ćwicz
Jak z wieloma rzeczami w życiu, również z wyznaczaniem granic jest tak, że staje się to łatwiejsze dzięki praktyce. Na początku być może wciąż będą pocić Ci się dłonie i będzie Ci biło mocno serce, kiedy odmówisz spełnienia życzenia swojego szefa. Uwierz w to, że z każdym razem będzie coraz łatwiej – przede wszystkim, kiedy nie będzie negatywnych konsekwencji, których możesz się ewentualnie obawiać.
Asertywność w pracy nie szkodzi także podczas okresowych ocen pracownika – wręcz przeciwnie. Co więcej, uzasadnione wyznaczanie granic sprzyja karierze. Jest tak, ponieważ w ten sposób wypracowujesz sobie większy szacunek wśród współpracowników i przełożonych, niż kiedy po prostu przyjmujesz wszystko bez sprzeciwu.
Czy zawsze warto być asertywnym? - Zalety i wady
Postawa asertywna jest dla wielu osób trudna. Każdy chce sprostać oczekiwaniom innym, nie chce być negatywnie oceniany czy w taki sposób odbierany. Ważne jest jednak, by decydować w zgodzie z samym sobą i pozostawać wiernym swoim przekonaniom oraz decyzjom. Poniżej znajdziesz zalety i wady asertywności.
| Zalety | Wady |
| Budowanie pewności siebie | Możliwe narażenie się na niezadowolenie innych |
| Pomaga w nawiązywaniu zdrowych relacji | Może być odbierane jako agresywne |
| Redukuje stres | Wymaga zdobycia nowych umiejętności |
| Wpływa na wzrost szacunku | Może wiązać się ze stresem przy przekazywaniu informacji |
| Pozwala zbalansować pracę z życiem osobistym | Może wiązać się ze stresem przy przekazywaniu informacji |
Jak ćwiczyć asertywność? Techniki asertywności
Techniki asertywności to umiejętności komunikacyjne, które pomagają wyrazić swoje potrzeby, by pozostać w zgodzie z sobą oraz jednocześnie nie urazić innych osób. Jak to zrobić?
- Technika zdartej płyty. Polega to na powtarzaniu swojej odmowy do momentu, aż zostanie ona przyjęta przez drugą stronę.
- Asertywne uznanie błędu. Technika ta polega na przyznaniu się do winy oraz wykazaniu chęci poprawy - szczególnie ważna dla kadry zarządzającej. Pokaże to nasze szczere zaangażowanie w relację i że nie boisz się przyznać do porażki, aby nie tkwić uparcie w błędnym przekonaniu.
- Jasne komunikowanie swoich potrzeb. Nie obawiaj się powiedzieć, że musisz poświęcić swój czas na inny projekt. Mów otwarcie o swoim uczuciach, potrzebach i ilości pracy, którą masz już na sobie.
Podsumowanie
Asertywność w pracy, kiedy jest niezbędna dla zachowania zdrowych relacji w pracy i w życiu codziennym. Kiedy ciągle dokładasz sobie zadań, ryzykujesz chronicznym przeciążeniem, co negatywnie odbija się na jakości Twojej pracy, a nawet na Twoim samopoczuciu fizycznym i psychicznym. Ponadto praca pod presją czasu przekłada się na efektywność. A u współpracowników i przełożonych może powstać wrażenie, że zawsze jesteś dostępny, w związku z czym, z czasem inni mogą oczekiwać od Ciebie ciągłej dyspozycyjności. Wówczas ucierpieć może Twoja pewność siebie, również życiu prywatnym - dlatego tak ważne jest to, aby zachować asertywność w pracy.
